شیخاص!
|
||
دنیای یک شیخ خاص |
اوّلين استماع دقیقتر «زمستان است» آلبوم شجريان، عليزاده، كلهر، همايون.ش (آرشیوشیخe52فايل1) بعد از 19 سال که از توليدش میگذرد.
نوت اصلىاش «ر» است كه انگار فقط نوتِ مبدأ است كه اگر يك نوت بريم بالاتر روى مى تأكيد كنيم مىشود نوا. (آيا در اين نوار، نوا نداريم؟ اگر داشتيم كه نمىگفتند داد ماهور و بيداد همايون و بس!) اگر 4 نوت بريم بالا روى لا تأكيد كنيم مىشود اصفهان.
دقيقه 6: همان پرده لا كه اصفهان را به ما ميده، پرده نهفت هم هست كه مىكشدت به ايست روى همان ر... و مىبينى كه در نواى گام ر هستى. اگر برى فا در حصار هستى.
7.55: شگفتا! عليزاده در همان پرده «ر» بيداد مىزند. يعنى خبر نداشتيم كه آن پرده كه مبدأ كار ما بود و نوا بود، مىتواند بيداد باشد كه قصد فرود در درآمد داشته باشى، خواهى فهميد كه همايونِ فا است كه در دقيقه 24/8 به درآمد مزبور اشاراتى مىشود. ولى در حزن همايون نمىماند و در دقيقه 28/8 نوتِ لاديز را مىگيرد كه رَنگ اصفهان بدهد و اصفهانش گامِ سُل است.
9.36: بعد از گروهنوازى كمانچه در همان نوتِ «ر» كه مبدأ كار بود، كار را پى مىگيرد. گاه به فا (حصار) اشاره مىكند.
فايل2:
شجريان روى نوت فا: سلامت را نمىخواهند پاسخ گفت. (آيا داد است يا حصار؟)
2.12: «وگر دست محبت سوى كس يازى» را كه مىخواند به نظرم براى اولين بار شجريان سمت و سو را مىبرد به درآمد ماهور كه همپرده با فا است.
3.49: شجريان روى كلمات «ديگر چه دارى چشم ز چشم دوستان دور يا نزديك» از ماهورِ فا واردِ نواى ر و سريع رنگ همايون مىدهد و ر را بيداد مىكند! كه به نظرم كمانچه، نهفت (لا) جواب مىدهد.
5.6: «نفس كز گرمگاه» را شجريان در نوسان بين ماهورِ فا و نواى ر و بيدادِ ر اجرا مىكند. گر چه انتقالها را شجريان خوب انجام مىدهد; ولى حس من اين است كه كمانچه اين نوسانها را بهتر و نرمتر انجام مىدهد; شايد پيداست كه ظرفيّت ساز آنهم كمانچه كلهر براى انتقالهاى نيمپرده و ربعپرده بيندستگاهى قويتر است.
7.39: براى اولين بار شجريان بيداد را در ر.ىِ اكتاو بالا اجرا مىكند؛ روى: «مسيحاى جوانمرد من»
فايل3:
2: اين پردۀ فا عجب پردهاى است! هم روى آن حصار (يا داد؟؟) قرار دارد هم درآمد همايون. (فايل 05 دقيقه 28/3 خواننده و بعدش كمانچه رسماً همايون فا را معرفى مىكنند.) هم درآمد ماهور هم عراق!:
«هوا بس ناجوانمردانه سر است / دمم... در بگشاى!»
(در دقيقه 17/4 رسمأ عراق مىخواند: نه از رومم نه از زنگم كه در جوابش راحت درآمد ماهور مىزنند كه همپرده است)
2.20: اين پرده ر هم عجب پردهاى است! هم.... هم.... هم... هم بيات راجعه:
منم من ميهمان هر شبت... سنگ تيپاخورده»
اشاره به عشاق: سُل
فايل5: دقيقه 30/5 همايون شجريان هم با پدرش زمزمه مىكند.
نتيجهگیری نهایی: با همين رويكرد كه عليزاده داد ماهور و بيداد همايون را تلفيق كرده (و به قول شجريان: داد در بيداد فرود مياد و بيداد در داد) و در خلالش جاهاى ديگر هم سر زده، گرچه خواننده آنقدر درخششى ندارد و آزادى عمل آلبومهايى مثل نوامركبخوانى را نداشته كه يكهتازى كند; ولى در كل تجربۀ عاليى است و كاش با ديگر نقاط مشترك دستگاهها هم آلبومهاى متعدد توليد مىشد و هزار نكته ناخورده در رگ تاك موسيقى ماست. مثلا يك آلبوم بر مبناى تلفيقِ فرض كن «عراق افشارى» با «درآمد ماهور» يا مخالف سهگاه و درآمد اصفهان يا مخالف چهارگاه و درآمد همايون و...
انتشار در وب عشق از زرنگار بعد از تبدیل به تکنمادی و تبدیل با مبدّل نور. هر كدام را ويرايش كردى در ديگرى اعمال كن!
![]() |