شیخاص!
 
 
دنیای یک شیخ خاص
 

اوّلين استماع دقیقتر «زمستان است» آلبوم شجريان، عليزاده، كلهر، همايون.ش‏ (آرشیوشیخe52فايل‏1) بعد از 19 سال که از توليدش می‌گذرد.
نوت اصلى‏‌اش «ر» است كه انگار فقط نوتِ مبدأ است كه اگر يك نوت بريم‏ بالاتر روى مى تأكيد كنيم مى‏‌شود نوا. (آيا در اين نوار، نوا نداريم؟ اگر داشتيم كه نمى‏گفتند داد ماهور و بيداد همايون و بس!) اگر 4 نوت بريم بالا روى لا تأكيد كنيم مى‏‌شود اصفهان.
دقيقه 6: همان پرده لا كه اصفهان را به ما ميده، پرده نهفت هم هست كه‏ مى‏كشدت به ايست روى همان ر... و مى‏بينى كه در نواى گام ر هستى. اگر برى‏ فا در حصار هستى.
7.55: شگفتا! عليزاده در همان پرده «ر» بيداد مى‏زند. يعنى خبر نداشتيم كه‏ آن پرده كه مبدأ كار ما بود و نوا بود، مى‏تواند بيداد باشد كه قصد فرود در درآمد داشته باشى، خواهى فهميد كه همايونِ فا است كه در دقيقه 24/8 به درآمد مزبور اشاراتى مى‏شود. ولى در حزن همايون نمى‏ماند و در دقيقه 28/8 نوتِ‏ لاديز را مى‏گيرد كه رَنگ اصفهان بدهد و اصفهانش گامِ سُل است.
9.36: بعد از گروه‏نوازى كمانچه در همان نوتِ «ر» كه مبدأ كار بود، كار را پى مى‏گيرد. گاه به فا (حصار) اشاره مى‏كند.
فايل‏2:
شجريان روى نوت فا: سلامت را نمى‏خواهند پاسخ گفت. (آيا داد است يا حصار؟)
2.12: «وگر دست محبت سوى كس يازى» را كه مى‏خواند به نظرم براى‏ اولين بار شجريان سمت و سو را مى‏برد به درآمد ماهور كه هم‏پرده با فا است.
3.49: شجريان روى كلمات «ديگر چه دارى چشم ز چشم دوستان دور يا نزديك» از ماهورِ فا واردِ نواى ر و سريع رنگ همايون مى‏دهد و ر را بيداد مى‏كند! كه به نظرم كمانچه، نهفت (لا) جواب مى‏دهد.
5.6: «نفس كز گرمگاه» را شجريان در نوسان بين ماهورِ فا و نواى ر و بيدادِ ر اجرا مى‏كند. گر چه انتقال‏ها را شجريان خوب انجام مى‏دهد; ولى حس من‏ اين است كه كمانچه اين نوسان‏ها را بهتر و نرمتر انجام مى‏دهد; شايد پيداست‏ كه ظرفيّت ساز آنهم كمانچه كلهر براى انتقال‏هاى نيم‏پرده و ربع‏پرده‏ بين‏‌دستگاهى قويتر است.
7.39: براى اولين بار شجريان بيداد را در ر.ىِ اكتاو بالا اجرا مى‏كند؛ روى: «مسيحاى جوانمرد من»
فايل‏3:
2: اين پردۀ فا عجب پرده‏اى است! هم روى آن حصار (يا داد؟؟) قرار دارد هم درآمد همايون‏. (فايل 05 دقيقه 28/3 خواننده و بعدش كمانچه رسماً همايون فا را معرفى مى‏كنند.) هم درآمد ماهور هم عراق!:
«هوا بس ناجوانمردانه سر است / دمم... در بگشاى!»
(در دقيقه 17/4 رسمأ عراق مى‏خواند: نه از رومم نه از زنگم كه در جوابش‏ راحت درآمد ماهور مى‏زنند كه هم‏پرده است)
2.20: اين پرده ر هم عجب پرده‏‌اى است! هم.... هم.... هم... هم بيات‏ راجعه:
منم من ميهمان هر شبت... سنگ تيپاخورده»
اشاره به عشاق: سُل‏
فايل‏5: دقيقه 30/5 همايون شجريان هم با پدرش زمزمه مى‏‌كند.

نتيجه‌گیری نهایی: با همين رويكرد كه عليزاده داد ماهور و بيداد همايون را تلفيق كرده‏ (و به قول شجريان: داد در بيداد فرود مياد و بيداد در داد) و در خلالش جاهاى‏ ديگر هم سر زده، گرچه خواننده آنقدر درخششى ندارد و آزادى عمل‏ آلبوم‏هايى مثل نوامركب‏خوانى را نداشته كه يكه‏تازى كند; ولى در كل تجربۀ عاليى است و كاش با ديگر نقاط مشترك دستگاهها هم آلبومهاى متعدد توليد مى‏شد و هزار نكته ناخورده در رگ تاك موسيقى ماست. مثلا يك آلبوم بر مبناى تلفيقِ فرض كن «عراق افشارى» با «درآمد ماهور» يا مخالف‏ سه‏‌گاه و درآمد اصفهان يا مخالف‏ چهارگاه و درآمد همايون و...
انتشار در وب عشق از زرنگار بعد از تبدیل به تک‌نمادی و تبدیل با مبدّل نور. هر كدام را ويرايش كردى در ديگرى اعمال كن!


برچسب‌ها: شجریان, اخوان ثالث
 |+| نوشته شده در  یکشنبه سیزدهم بهمن ۱۳۹۸ساعت 13:28  توسط شیخ 02537832100  | 
  بالا